Araç Değer Kaybı Kimden Talep Edilir? Sık Sorulan Sorularla Araç Değer Kaybı

Araç Değer Kaybı Nedir?

Kazaya karışan araçlar gerekli onarım işlemleri yapılıp eski görünümlerine kavuşsa dahi, TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi) kayıtlarında yer alacak kaza kaydı nedeniyle ikinci el piyasasında değer kaybetmekte ve benzer araçlara göre daha düşük fiyatlara satılmaktadır. Araçların 2. el piyasa değerlerinde meydana gelen bu maddi kayıp “değer kaybı” olarak adlandırılmaktadır. Hukukumuzda araç sahiplerinin bu denli oluşan mağduriyetlerinin önüne geçebilmek için, değer kaybının sigorta şirketleri tarafından karşılandığı, bir tazmin sistemi geliştirmiştir.

Kusurlu Araç Sahibi Değer Kaybını Talep Edebilir Mi?

Araç değer kaybı hakkından yararlanabilmek için kazada kusurlu olmama veya daha az kusurlu olma şartı aranmaktadır.  Yani, değer kaybı talebinde bulunan araç sürücüsünün %100 kusurlu olmaması gerekmektedir. Dolayısıyla daha az kusurlu taraf, daha fazla kusurlu taraftan ve/veya sigortacısından zararını talep edebilecek olup, tamamen kusurlu olan tarafın tazminat talep hakkı yoktur. Kusur oranının resmi bir belge ile saptanması gerekir.

Kaza Kusur Oranı Nasıl Belirlenir?

Maddi hasarlı bir trafik kazası sonrasında kaza tespit tutanağı doldurulması son derece önemlidir. Aksi halde sigorta şirketleri zararları karşılamayı kabul etmemektedir. Dolayısıyla araçlarında kaza tespit tutanağı bulunmayan sürücüler, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından geliştirilen mobil tutanak tutabilirler.

Maddi hasarlı trafik kazası sonrasında kazaya karışan tarafların doldurduğu Anlaşmalı Kaza Tespit Tutanakları, sigorta şirketlerinin hasar departmanına iletilir. Sigorta şirketleri en geç takip eden iş günü sonuna kadar tutanağı ve varsa fotoğrafları elektronik ortamda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi ‘ne iletir.

Tutanakların, SBM sistemine girilmesini takip eden 3 iş günü içinde her bir sigorta şirketi kendi kusur oranı değerlendirmesi yapar. Bu oranlar kazaya karışan her bir araç için %0, %50 ve %100 şeklindedir. Tüm şirketler tarafından aynı kusur oranları verilirse dosya sonuçlanır.

3 iş günü içerisinde mutabakata varılamaz ise (en az bir şirket tarafından farklı kusur verilirse) dosya, Tutanak Değerlendirme Komisyonu’na iletilir. Komisyon, 3 iş günü içerisinde ilgili dosyayı sonuçlandırır.

Dosya sonuçlandıktan sonra sigortalılara, dosyanın sonuçlandığına dair cep telefonu ya da e-posta yolu ile bilgilendirme yapılır (Tutanak üzerinde her iki bilgi de mevcut ise hem e-posta hem de SMS ile bilgilendirme yapılır).

Sigortalılar kusur oranlarını;

http://www.sbm.org.tr adresindeki "Hizmetler" Menüsü altında "Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama ve İtiraz " ekranından öğrenebilirler.

Şirketler arası mutabakat ile sonuçlanan kusur oranlarına itiraz etmek isteyen sigortalılar, yeni ek belgeler ile birlikte 5 gün içerisinde sigorta şirketine başvurabilecektir. 5 günlük süre içinde itiraz hakkının kullanılmadığı veya itiraz hakkı kullanılmış olup talebin karşılanmadığının değerlendirildiği durumlarda, sigortalıların kusur oranına ilişkin itirazlarının Tahkim Komisyonu ve özel hukuk yollarına başvurulmak suretiyle çözülmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, kaza yapan iki aracın da sigorta şirketi aynı ise vatandaş (sigortalı), http://www.sbm.org.tr adresindeki "Hizmetler" Menüsü altında "Kaza Tespit Tutanağı Sorgulama ve İtiraz " adımından şirketin vermiş olduğu karara uygulama üzerinden 5 iş günü içerisinde itiraz edilebilmekte ve tutanağın Kaza Kusur Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilmesi sağlanabilmektedir.

Değer Kaybı Kimlerden Talep Edilebilir?

Aracın ruhsat sahibi değer kaybı tazmin talebini 3 kişiye yöneltebilir. Bu kişiler aracın değer kaybından müştereken ve müteselsilen sorumludur. Dolayısıyla, kusurlu aracın ruhsat sahibinden, kusurlu aracın sürücüsünden veya kusurlu aracın trafik sigortasından hepsinden birden değer kaybı tazminatı talep edilebileceği aralarından sadece bir tanesinden de talep edilebilecektir. Ancak sigorta şirketlerinin limitleri çerçevesinde zararı ödeme yükümlülükleri olduğundan, karşı araç sürücüsü vs. ile sıkıntı yaşamamak için öncelikli olarak sigortaya başvuru yoluna gitmek daha avantajlı olacaktır.

Araç Kasko Sigortası Değer Kaybını Karşılar Mı?

Kazada kusuru bulunmayan sürücünün araç değer kaybını karşılayacak taraf kazaya neden olan sürücüdür. Bu nedenle araç değer kaybının karşılanması aşamasında trafik sigortası devreye girecektir.

Araç değer kaybı genellikle kusurlu araç sahibinin trafik sigortasından talep edilmektedir. Zira, kasko poliçeleri genel itibariyle onarım nedeniyle ortaya çıkan araç değer kayıplarını teminat dışı bırakmıştır.  Ancak her sigortada olduğu gibi ayrıca bir prim ödemek suretiyle, teminat kapsamına dahil edilebilir.  Bu durumda, kaskoya başvuru yapılabilir.

Keza, trafik sigortaları teminat limitlerini aşan tazminat talepleri için kazada kusurlu tarafın ihtiyari mali mesuliyet teminatı içeren kasko poliçesi kapsamında poliçeyi düzenleyen kasko şirketine dava açılabilmektedir.

Değer Kaybı Ne Kadar Süre İçinde Talep Edilmelidir?

Değer kaybı tazminatı talep etmek, kaza tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımı süresine tabi tutulmuştur.  Hak kaybına uğramamak için kaza tarihinden itibaren 2 yıllık süre dolmadan tazminat için başvuruda bulunulmalıdır. Değer kaybı veya fail öğrenilmese bile her halükârda 10 yıl içerisinde bu hak düşer.

Araç Değer Kaybı Nasıl Talep Edilir?

Araçtaki maddi kaybı tespit etmek için öncelikle eksper raporu alabilirsiniz. Raporu aldıktan sonra araç sürücüsüne veya ruhsat sahibine karşı icra takibine geçerek alacağınızı tahsil edebileceğiniz gibi, rapor almadan doğrudan dava yoluyla da ilerleyebilirsiniz. Bu şekilde açılmış olan davada uzman bilirkişilerce değer kaybı hesaplaması yapılacağından önceden bir rapor almaya gerek duyulmamaktır.

Sigorta Şirketine başvurulması durumunda ise; sigortaya yazılı olarak başvuru yapılmak zorundadır. Sigortaya yazılı başvuru yapmaksızın; sigortaya karşı icra takibi, arabuluculuk, tahkim veya dava açmak gibi hukuki yollara başvurmanız kanunen mümkün değildir. Bu tür uyuşmazlıklarda birden fazla hukuki prosedür ve birden fazla karşı taraf bulunmaktadır. Hak kaybı yaşanmaması için taleplerin hangi yolla ve hangi kişiye karşı yöneltildiği önem arz etmektedir.

Hangi Durumlarda Tazminat Talep Edilemez?

• Kazanın oluşmasında tamamen %100 kusurlu olan taraf değer kaybı tazminatı talep edemez.

• Kaza sonrası değer kaybını alabilmek için öncelikle çift taraflı bir kazaya karışmanız gerekmektedir. Yani tek taraflı olarak bir ağaca çarpmak, duvara çarpmak, takla atmak gibi kazalar değer kaybı tazminatı alınabilecek kazalar değildi

• Daha önce başka bir kaza sebebiyle onarımı, değişimi vs. yapılan parçaların daha sonra başka bir kaza sebebiyle tekrar onarılması, değiştirilmesi, boyanması vs. değer kaybına sebep olmayacaktır. Böyle bir durumda tazminat talep edilemez.  Aynı parçaların ikinci kez zarar görmesi durumunda aracın iki kez değerinin düştüğünün kabulü mümkün değildir.

• Araç hurdaya çıkmamalıdır, zira hurdaya çıkan araçta değer kaybı söz konusu olmaz.

• 165.000 km ve 36 yaş ve üzeri araçlarda değer kaybı tazminatı talep edilemeyeceğine ilişkin sınırlama Mart 2020 tarihinde Hazine Müsteşarlığı tarafından yayınlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile kaldırılmış olup; aracın yaşı ve km sınırı değer kaybı talebi bakımından engel teşkil etmemektedir. Burada önemli arz eden husus kazanın bu tarihten önce olması değil, sigorta poliçesinin 01 Nisan 2020’den sonra yapılmış olmasıdır. Yani aracın poliçesi 01.04.2020 tarihinden önce ise, yaş ve km sınırı uygulanacaktır. Ancak bu tarihten sonra yapılan sigorta poliçeleri bakımından ise, her yaş ve kilometredeki araç için değer kaybı talep edilebilecektir.

• 09.10.2020 tarihli Resmî Gazete’ de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 2019/40 Esas 2020/40 Karar sayılı kararında; 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 90 ve 92. maddelerde geçen ‘Genel Şartlar’ ifadeleri iptal edilmiştir. Artık 165 bin km sınırı kaldırılmakla birlikte plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı gibi parçalar değer kaybı kapsamına alınmıştır. Artık “mini onarım” olarak adlandırılan parça değişimleri de değer kaybına konu olabilecektir.

• Ancak, araçta meydana gelen maddi hasarın, aracın rayiç bedelinin %2’sinin altında kalması halinde değer kaybı tazminatı araçta meydana gelen maddi hasar tutarını aşamaz.

Hangi Araçlardan Değer Kaybı Alınamaz?

Teminat Dışında Kalan Haller üst başlıklı maddesine 7 ve 8 numaralı fıkrada bu araçlar belirtilmiştir. Bu fıkralar şu şekildedir:

(7) Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri.

(8)  Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda yabancı plakalı araçlar için yapılan değer kaybı talepleri.

Yani, Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçları ve yabancı plakalı araçların karıştığı kazalarda hasar sebebiyle sayılan araçların lehine olacak şekilde değer kaybı talebinde bulunulamayacaktır.

SONUÇ

Bu metin genel hukuki bilgilendirme amaçlıdır.  Değer kaybı tazminatının alınabilmesi için yasal prosedürlerin dikkatle takip edilmesi gerekir. Aksi halde açılan davalar usulden reddedilebilir veya süreler kaçırılabilir. Bu nedenle, yaşanan ihtilaflarda mutlaka bir avukattan hukuki destek alınması önerilir.

📞 Araç Değer Kaybı süreciyle ilgili danışmanlık almak ister misiniz?

Avukatlarımız, Sigorta Hukuku alanında uzmanlığıyla tüm sorularınızı yanıtlamaya ve sizi doğru şekilde yönlendirmeye hazır.

 Detaylı bilgi için ücretsiz ilk görüşme randevusu alın